Πόντιος Πιλάτος
Kυβερνήτης της Ιουδαίας
Ο Πόντιος Πιλάτος (πέθανε μετά το 36 μ.Χ.), ήταν Ρωμαίος έπαρχος (κυβερνήτης) της Ιουδαίας (26–36 μ.Χ.) υπό τον αυτοκράτορα Τιβέριο που προήδρευσε στη δίκη του Ιησού και έδωσε τη διαταγή για τη σταύρωσή του.
Ιστορικές και παραδοσιακές αφηγήσεις για τη ζωή του Πόντιου Πιλάτου
Σύμφωνα με την παραδοσιακή αφήγηση της ζωής του, ο Πιλάτος ήταν Ρωμαίος έφιππος (ιππότης) της Σαμνιτικής φυλής των Ποντίων (εξ ου και το όνομα Πόντιος). Διορίστηκε έπαρχος της Ιουδαίας (ο τίτλος του επάρχου επιβεβαιώνεται από μια επιγραφή από την Καισάρεια της αρχαίας Παλαιστίνης) με την παρέμβαση του Σειάνου, ενός προστατευόμενου του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τιβέριου.
Προστατευόμενος από τον Σειάνο, ο Πιλάτος προκάλεσε την οργή των Εβραίων στην κατεχόμενη από τους Ρωμαίους Παλαιστίνη, προσβάλλοντας τις θρησκευτικές τους ευαισθησίες, κρεμώντας λατρευτικές εικόνες του αυτοκράτορα σε όλη την Ιερουσαλήμ και κόβοντας νομίσματα που έφεραν ειδωλολατρικά θρησκευτικά σύμβολα.
Μετά την πτώση του Σειάνου (31 μ.Χ.), ο Πιλάτος υπέστη οξύτερη κριτική από ορισμένους Εβραίους, οι οποίοι μπορεί να εκμεταλλεύτηκαν την ευαλωτότητά του για να επιτύχουν τη θανατική ποινή για τον Κύριό μας Ιησού Χριστό (Ιωάννης 19:12). Οι Σαμαρείτες ανέφεραν τον Πιλάτο στον Βιτέλλιο, λεγάτο της Συρίας, όταν τους επιτέθηκε στο όρος Γεριζίμ (36 μ.Χ.).
Εν συνεχεία, ο Πιλάτος επέστρεψε στη Ρώμη για να δικαστεί για τις κατηγορίες σκληρότητας και καταπίεσης που εκρεμούσαν σε βάρος του.
Συγκεκριμένα, κατηγορήθηκε πως είχε εκτελέσει άνδρες χωρίς να προηγηθεί η κατάλληλη δίκη. Σύμφωνα με την Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσέβιου Καισαρείας, ο Πιλάτος εξορίστηκε στη Γαλλία, όπου κατόπιν εντολής του αυτοκράτορα Καλιγούλα – ο οποίος διαδέχθηκε τον Τιβέριο μετά τον θάνατό του – αυτοκτόνησε.
Υπάρχουν πηγές που παρουσιάζουν και διαφορετικές εκδοχές για τον Ρωμαίο έπαρχο. Στο έργο του «η Αρχαιότητα των Εβραίων», ο Εβραίος συγγραφέας Ιώσηπος αναφέρει ότι μετά από μια εξέγερση των Σαμαρειτών το 36 μ.Χ, ο Πόντιος Πιλάτος κλήθηκε στη Ρώμη για να λογοδοτήσει στον αυτοκράτορα Τιβέριο. Ωστόσο, δεν πρόλαβε, διότι ο αυτοκράτορας, που βρισκόταν ήδη σε προχωρημένη ηλικία, πέθανε.
Πέραν αυτής της αναφοράς, ο Ιώσηπος δεν γράφει κάτι παραπάνω για το πρόσωπο του επάρχου ούτε για το τι του συνέβη αργότερα από τον διάδοχο αυτοκράτορα Καλιγούλα.
Σύμφωνα με ένα χειρόγραφου που βρέθηκε στην Ιερά Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους και αντιγράφηκε δύο φορές από τον Αγιορείτη Ιερομόναχο Αβέρκιο το 1895 και το 1896, το τέλος του Πόντιου Πιλάτου, όπως επίσης των αρχιερέων Καϊάφα και του πεθερού του Άννα ήταν δραματικό.
Όσον αφορά στον Ρωμαίο κυβερνήτη Πόντιο Πιλάτο, ο Τιβέριος του απέστειλε μια επστολή, στην οποία ζητούσε την επιστροφή του στη Ρώμη και επέκρινε την απόφασή του να καταδικάσει τον Υιό του Θεού, Ιησού Χριστό. Οι Ρωμαίοι απεσταλμένη εκ Ρώμης συνέλαβαν τους τρεις άνδρες.
Στην επιστορφή, ο Καϊάφας πέθανε στη Κρήτη, με το σώμα του να εκβράζεται από τον τάφο επτά φορές. Τελικά, θάφτηκε κάτω από πέτρες, ως ύστατη λύση να τον δεχτεί η γη. Φθάνοντας στη Ρώμη, ο Άννα δέθηκε με δέρμα βοδιού και αφέθηκε μέσα στη ζέστη του καλοκαιριού. Με τον καιρό, το δέρμα του έσφιξε τόσο που έσκασε και βρήκε τραγικό τέλος.
Για τον Πόντιο Πιλάτο, ο Τιβέριος αποφάσισε να τον φυλακίσει σε έναν πύργο, μέχρις ότου τον σκότωνε ο ίδιος κάποια στιγμή. Μία μέρα, αποφάσισε να βγει για κυνήγι. Μαθαίνοντάς το γεγονός ο Πιλάτος, κοιτούσε από μια σχισμή του πύργου, προκειμένου να τον αντικρύσει. Ωστόσο, στη προσπάθειά του να χτυπήσει ένα ζαρκάδι που είχε σταθεί μπροστά στη σχισμή, το βέλος του Τιβέριου καρφώθηκε στο μάτι του Πιλάτου και τον θανάτωσε.
Ο Πόντιος Πιλάτος στην Καινή Διαθήκη
Οι απόψεις για τον Πόντιο Πιλάτο διαμορφώνονται συμπερασματικά, σχεδόν εξ ολοκλήρου με βάση τα μεταγενέστερα εβραϊκά και χριστιανικά κείμενα, κυρίως αυτά του Ιώσηπου και της Καινής Διαθήκης.
Οι αναφορές του Ιώσηπου, οι οποίες φαίνεται να συνάδουν με αυτές τις Καινής Διαθήκης, απεικονίζουν έναν ξεροκέφαλο, αυστηρό και αυταρχικό Ρωμαίο ηγέτη που, αν και λογικός και πρακτικός, δε αντιλαμβανόταν τα όρια που ετίθοντο σε ορισμένες περιπτώσεις και τα οποία δεν έπρεπε να ξεπεραστούν.
Ο ίδιος προκάλεσε τις εξεγέρσεις τόσο των Εβραίων, όσο και των Σαμαρειτών. Ο Ιώσηπος υποστηρίζει ότι «για να καταργηθούν οι εβραϊκοί νόμοι» και με σκοπό να μειωθούν τα προνόμια που απολάμβαναν μέχρι τότε οι Εβραίοι, ο Πιλάτος διέταξε τα στρατεύματά του να στρατοπεδεύσουν στην Ιερουσαλήμ και τους έστειλε στην πόλη με εικόνες του αυτοκράτορα κολλημένες στις σημαίες τους.
Όταν οι Εβραίοι εκπρόσωποι διαδήλωσαν στην Καισάρεια, την πόλη κατοικίας του Πιλάτου, εκείνος τους απείλησε με θάνατο, εκτός και αν έπαυαν τις διαμαρτυρίες. Κατόπιν άρνησης των διαδηλωτών να υποχωρήσουν, ο Πιλάτος διέταξε να αφαιρεθούν οι εικόνες.
Η Καινή Διαθήκη υπαινίσσεται πως ο Πιλάτος είχε μια αδύναμη, διστακτική προσωπικότητα. Θα ήταν εξίσου χαρούμενος ο όχλος αν άφηνε ελεύθερο τον Βαραββά αντί του Ιησού την ημέρα της γιορτής (Μάρκος 15:6 και επ.); Ο Πιλάτος υποχωρεί με πολύ αδύναμο τρόπο στην απαίτηση του πλήθους, νίπτοντας τα χείρας του, μια συνήθεια των Εβραίων για να αποποιούνται την ευθύνη που φέρουν.
Η σύζυγός του του στέλνει μήνυμα για ένα αποκαλυπτικό όνειρο που είχε για τον Ιησού και τον προτρέπει να «μην έχει καμία σχέση με αυτόν τον αθώο» (Ματθαίος 27:19) και ο Πιλάτος παραιτείται από την ευθύνη του, μεταφέροντας το βάρος της στον αυτοκράτορα.
Σύμφωνα με τον Ιωάννη (19:7–11), ο Πιλάτος φαίνεται να έχει αποδεχτεί τη χριστιανική ερμηνεία της έννοιας του Ιησού και να απορρίπτει την υπενθύμιση των Εβραίων ηγετών ότι ο Ιησούς ισχυρίστηκε ότι είναι «ο βασιλιάς των Ιουδαίων» (19: 21).
Από την άλλη πλευρά, η απεικόνιση του Ιωάννη για τον Πιλάτο κατά τη διάρκεια της έκδοσης της απόφασης μπροστά από την έπαυλη του έπαρχου ταιριάζει με την τυπική ρωμαϊκή διαδικασία. Σαφώς, ως δείκτης του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του Πιλάτου, η Καινή Διαθήκη είναι αξιόπιστη.
Συγχρόνως, την απασχολούν οι ανησυχίες των εκκολαπτόμενων χριστιανικών κοινοτήτων, που μεγαλώνουν ολοένα και περισσότερο μεταξύ των Εθνικών, επιθυμώντας να αποφευχθεί η προσβολή στις ρωμαϊκές αρχές.
Μια πρώιμη εκκλησιαστική παράδοση που είχε υιοθετήσει ευνοϊκή γνώμη για τον Πιλάτο διατηρήθηκε σε ορισμένες εκκλησίες στις αρχές του 21ου αιώνα. Αυτός και η σύζυγός του τιμούνται στην Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία Tewahedo. Η γιορτή τους είναι στις 25 Ιουνίου.
Σε κάθε περίπτωση, ο Πόντιος Πιλάτος είναι ο Ρωμαίος έπαρχος που συζητήθηκε όσο κανείς για τον τρόπο που διαχειρίστηκε τις καταγγελίες των Εβραίων Αρχιερέων για τη Σταύρωση του Ιησού Χριστού μας και συνδέθηκε με τον Υιό του Θεού.
Ανατρέχοντας στις επιμέρους πηγές που υπάρχουν γύρω από το πρόσωπό του, σίγουρα αντιλαμβανόμαστε ότι επρόκειτο για έναν αδύναμο και διστακτικό άνδρα που τη κρίσιμη στιγμή «ένιψε τας χείρας του» και παρέμεινε μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα.
Διαβάστε ακόμα στο Manday.gr:
